Gebroken Lijn ter ere van Marga Minco - Tamar Frank

Het Oranjeplein in Breda is getransformeerd tot Marga Mincoplein. Lichtkunstenaar Tamar Frank maakte een licht- en audiokunstwerk voor dit plein. Initiatiefnemers zijn de wijkraden Zandberg-Oost, Zandberg-West en Ginneken.

Kunstwerk Gebroken Lijn ter ere van Margo Minco 
Het kunstwerk Gebroken Lijn van Tamar Frank bestaat uit twee rode lijnen die door het wegdek snijden over het Marga Mincoplein. In het midden, boven het viaduct van de ringweg, waar ze bijna bij elkaar komen, maken de lijnen geen contact, maar gaan ze met een scherpe knik omhoog 8 meter de lucht in. De twee lijnen vormen samen een lichtpoort waar je doorheen kan stappen. Achter de poort bevindt zich een intieme ruimte omsloten door groen waar geluidsfragmenten te horen zijn van Marga Minco bestaande uit voorgedragen verhalen en fragmenten uit radio- en televisieprogramma's. 

Gebroken lijn verwijst naar de abrupte breuk door de Tweede Wereldoorlog  die leven en schrijven van Minco heeft bepaald. De rode lijn is gekerfd in de bestrating van haar geboortestad Breda als een markering van de geschiedenis die nog steeds voelbaar is als een open wond. Het kunstwerk is overdag te zien als een roodgekleurde lijn en bij het vallen van de avond wordt deze van binnen uitgelicht en steeds beter zichtbaar naarmate het donkerder wordt.

Marga Minco (Ginneken, 31 maart 1920 – Amsterdam, 10 juli 2023) werd als Sara Minco geboren in de Prins Hendrikstraat als derde en jongste kind van de Twentse Salomon Minco en de Groningse Grietje van Hoorn. Het hechte gezin verhuisde daarna naar diverse adressen, tenslotte in de Loopschansstraat. Net als haar oudere broer en zus begaf Sara, die zich inmiddels Selma noemde, in de artistieke Bredase kringen. David speelde in een jazzband en studeerde economie, Bettie schilderde en volgde een verpleegstersopleiding. Na de Mulo kreeg Selma een aanstelling als leerling-verslaggever bij de Bredasche Courant. Kort na de Duitse inval werd ze als eerste journalist in Nederland vanwege haar joodse afkomst ontslagen. Najaar 1942 moest het gezin Minco op bevel van de bezetter naar Amsterdam verhuizen. Haar ouders, broer en zus met hun echtgenoten werden gedeporteerd en vermoord in de vernietigingskampen, evenals vrijwel alle naaste en verre familie. Selma ontsnapte, bleekte haar zwarte haar en overleefde onder de valse naam Marga op diverse onderduikadressen. Haar Bredase vriend, de niet-joodse dichter en journalist Bert Voeten voegde zich bij haar. Samen met hun baby Bettie maakten ze de bevrijding mee in Amsterdam, trouwden en begonnen aan hun literaire (gezins)leven. Marga schreef verhalen in tijdschriften en debuteerde in 1957 met Het bittere kruid, dat sindsdien 68 herdrukken beleefde. Haar oeuvre, waaronder Een leeg huis, De val, De glazen brug, Nagelaten dagen en de verzamelde verhalenbundel Achter de muur werd bekroond met o.m. de Constantijn Huijgensprijs (2005) en de P.C. Hooftprijs (2019) en wordt internationaal erkend als de Nederlandse stem in de Europese oorlogsliteratuur. Marga Minco’s werk is in 20 talen vertaald.

Het Oranjeplein
Een gedreven groep Bredanaars uit de wijken Zandberg-Oost, Zandberg-West en Ginneken heeft zich al meer dan een kwarteeuw ingezet voor het zogenaamde Oranjeplein, dat tot voor kort een kale stenige overgang over de Zuidelijke Randweg vormde. Het plein was gevaarlijk voor passanten, oogde troosteloos en doorsneed de Ginnekenweg zodanig, dat de wegdelen niet meer op elkaar aansloten.

De afgelopen jaren ontstond bij de Wijkraden het plan om met de aanpassing van het plein ook de in de Prins Hendrikstraat geboren schrijfster te eren en het plein naar haar te vernoemen. Ook zou een kunstwerk op het plein een passend element in het geheel vormen. Een kunstcommissie werd gevormd en uit een selectie van kunstenaars werd Tamar Frank gekozen. Tamar Frank is een kunstenaar die met licht werkt en wiens werk over de hele wereld te zien is. Opdracht aan de kunstenaar was niet alleen dat het werk van Minco uitgangspunt voor het kunstwerk vormde, maar ook dat de doorsneden Ginnekenweg middels het kunstwerk op een symbolische wijze opnieuw verbonden zou worden.

Bronvermelding audiocollage