Grote of Onze Lieve Vrouwekerk
Praktische info
Geschiedenis
De eerste vermelding van een stenen kerk in Breda komen we tegen in een oorkonde uit 1269. De bouw van de huidige kerk startte in 1410. Engelbrecht 1 van Nassau (de eerste Bredase Nassau) gaf opdracht om een monumentale kerk te bouwen ter ere van de geboorte van zijn zoon Jan IV van Nassau. De kerk moest voorzien worden van een grafkelder waarin de leden van de Nassaufamilie bijgezet konden worden.
De Onze Lieve Vrouwekerk en de 97 meter hoge toren waren in 1547 voltooid. Vooral Graaf Hendrik III van Nassau droeg ruim bij aan de bouw ervan.
Grote Kerk als bedevaartsoord
Begin vijftiende eeuw vond een boer in Niervaert (bij Klundert) een hostie die begon te bloeden wanneer hij hem met zijn schop aanraakte. Een afgezant van de bisschop bevestigde dat hier een wonder gebeurd was en Niervaert ontwikkelde zich tot bedevaartsoord. Zeker toen er genezingen aan de hostie werden toegeschreven.
Toen de omgeving van Niervaert geteisterd werd door overstromingen (waaronder de bekende st. Elisabethvloed) bracht Jan IV van Nassau de hostie in 1524 uit voorzorg naar Breda. De stroom bedevaartgangers verplaatste zich naar de Bredase Onze Lieve Vrouwekerk. Bij de Beeldenstorm in 1566 ging de monstrans met de hostie vermoedelijk verloren.
Verval en restauratie
De kerk had veel te lijden onder de beeldenstorm in 1566, maar bleef nog tot 1576 in katholieke handen. In 1637 werd de kerk definitief protestants en veranderde de naam in Grote Kerk. Alles wat aan de katholieke eredienst herinnerde, verdween uit de kerk. Gelukkig bleven de grafmonumenten, het koperen doopvont, de oude grafmonumenten en het gebrandschilderde glas bewaard.
Een periode van verval brak aan. De economische teruggang had ook gevolgen voor de kerk. In 1694 brandde de oorspronkelijke bekroning van de toren af. Die werd pas in 1702 gerestaureerd. Veel van de beschadigingen aan de renaissancekunst ontstond aan het eind van de 17e eeuw toen de kerk werd gebruikt als huisvesting voor de Franse soldaten die Breda hadden bezet. Vanaf 1843, en ook nu nog, zijn er veel restauratiewerkzaamhedem aan de kerk.
Carillon
Wist je dat het automatisch carillon van de Grote Kerk elk half jaar veranderd wordt? De beiaardier doet dit door deze te versteken en hierdoor andere melodieën te programmeren.
Deze korte melodietjes zijn oorspronkelijk bedoeld als waarschuwing voor een aankomende uur-, halfuur- of kwartierslag en klinken sinds 1511 over de stad.
Paul Maassen is de vierde generatie Maassen (in 2023 precies 100 jaar!) die als stadsbeiaardier het carillon bespeelt. Dat doet hij iedere dinsdag- en vrijdagochtend om 11.00 uur tijdens de weekmarkt.
Prinsenkapel
Bijzonder is dat de vroegste voorvaderen van ons Koningshuis begraven liggen in de Prinsenkapel van de Grote Kerk. Ook Vader des Vaderlands Willem van Oranje had er zijn plekje gereserveerd, bij zijn eerste vrouw Anna van Buren. Willem werd echter tijdens de Tachtigjarige Oorlog in Delft vermoord en Breda was in handen van de Spaanse overheerser. Hij werd bijgezet in de Nieuwe Kerk in Delft en na hem alle andere leden van het huis Oranje-Nassau. Het had dus niet veel gescheeld, of de leden van ons Koninklijk Huis zouden in Breda hun laatste rustplaats hebben gevonden.
Leuk om te doen
-
Torenbeklimming
Torenbeklimming
-
Wandel door historisch Breda
Wandel door historisch Breda
-
Bucketlist voor cultuursnuivers
Bucketlist voor cultuursnuivers
-
Bekijk de Grote Kerk in 3D!
Bekijk de Grote Kerk in 3D!
-
-
-
-
-
Word vriend van de Grote Kerk
Word vriend van de Grote Kerk
Blind Walls - Kerk Binnenstebuiten
Tot 2027 ondergaat de Grote Kerk een ingrijpende restauratie. Een deel van de façade is verborgen achter een bouwschutting. Op deze bouwschutting zijn nu Blind Walls kunstwerken te zien. De kunstenaars hebben zich laten inspireren door het interieur van de Grote Kerk.
Bekijk de making of van de eerste kunstwerken.
